Dublini, Londra, Amsterdami dhe Parisi janë ndër kryeqytetet më të shtrenjta dhe më të komplikuara të Evropës për të blerë bileta të transportit publik, sipas një renditjeje të re nga grupi mjedisor “Greenpeace”.
Renditja u kryesua nga qyteti i Luksemburgut, kryeqyteti maltez i Valetës dhe kryeqyteti estonez i Talinit, të cilët shënuan notën më të lartë të mundshme falë ofertës së tyre të transportit publik falas.
Studimi, i publikuar të mërkurën (4 maj), shqyrtoi koston dhe lehtësinë e blerjes së udhëtimeve të transportit publik në 30 vende evropiane. Përveç qyteteve, OJQ-ja e gjelbër renditi vendet për biletat e transportit publik.
Rritja e aksesit në transportin publik të përballueshëm do të “zvogëlonte varësinë tonë nga lëndët djegëse fosile dhe emetimet tona të gazeve serrë, do të përmirësonte cilësinë e mjedisit tonë dhe do t’i ndihmonte njerëzit të përballonin rritjen e çmimeve të energjisë”, vëren studimi.
Në renditje janë përdorur katër kritere:
1.Thjeshtësia e sistemit të biletave, si p.sh. nëse bileta mbulon mënyra të ndryshme të transportit publik dhe zbatohet nëpër rajone
2.Çmimi dhe disponueshmëria e biletave afatgjata
3.Zbritje të ofruara për grupet e pafavorizuara sociale, si studentët, të moshuarit dhe të papunët
4.Norma e TVSH-së që aplikohet për biletat
5.Bullgaria u rendit në fund të tabelës së 30 vendeve, me Kroacinë në vendin e 29-të, e ndjekur nga Greqia, Norvegjia dhe Letonia.
Luksemburgu dhe Malta, të dyja kombet me më pak se një milion banorë që ofrojnë transport publik falas, zënë vendin e parë dhe të dytë respektivisht.
Pavarësisht pozitës së dobët të kryeqytetit irlandez, kombi ishull rezultoi më mirë në tërësi, duke arritur në vendin e 13-të.
Fundi i listës
Përveç çmimit, i cili u përcaktua të ishte i dyti më i lartë pas Londrës, Dublini u penalizua për mungesën e një bilete mujore të transportit publik që vlen për të gjitha mënyrat e transportit.
Ndërsa abonimet mujore për autobusët, tramvajet dhe trenat janë të disponueshme, ato duhet të blihen veçmas.
Amsterdami, i mbajtur shpesh si shembull i gjelbër, nuk arriti të bënte përshtypje në renditje, duke arritur në vendin e 28-të, qyteti i dytë më i ulët në BE. Kryeqyteti holandez u kritikua për çmimin e lartë vjetor të biletës, i cili është 1001 euro.
Autorët e studimit vunë në dukje gjithashtu se ndërsa kujdestarët e personave me aftësi të kufizuara mund të udhëtojnë falas në Amsterdam, ata me aftësi të kufizuara nuk munden.
Kryeqyteti francez, i 27-ti në listë, humbi pikë për çmimin e tij vjetor të biletës (925 €), dhe biletat afatgjata ishin të disponueshme vetëm për rajonin më të madh të Île-de-France, në vend që kalorësit të pajisen me një opsion më të lirë për vetëm komunën e Parisit.
Bullgaria nuk arriti të shënonte asnjë pikë në renditjen e vendit, ndërsa Kroacia dhe Greqia shënuan vetëm nga dy pikë secila.
Bullgaria dhe Kroacia u kritikuan për aplikimin e normës standarde të TVSH-së për biletat e transportit publik, të njëjtën normë që vunë në dukje autorët e studimit, zbatohej për mallrat e luksit.
Pikët e Kroacisë u dhanë për një projekt pilot që ofron transport falas për nxënësit e shkollave fillore dhe të mesme dhe u siguron refugjatëve ukrainas udhëtim falas me tren.
Përtej një reduktimi të përkohshëm të TVSH-së në biletat e transportit publik, Greqia u tha se nuk kishte ofruar “asgjë tjetër të rëndësishme për të marrë pikë në këtë renditje”.
Megjithatë, Athina, e cila u rendit e 9-ta në renditjen e qyteteve, u vlerësua për ofrimin e udhëtimit falas për të papunëve.
Në krye të listës
Përveç qyteteve që kanë hequr dorë plotësisht nga kostot, kryeqyteti çek krenohet me biletën më të lirë të transportit publik të kryeqyteteve evropiane të analizuara.
Kostoja vjetore e biletës së Pragës prej 156,62 € e ndihmoi qytetin të shënonte 98 pikë.
Megjithatë, ka një kapje: Ky çmim i ulët është i rezervuar për vendasit, me jorezidentët që duhet të paguajnë 334,69 € për një biletë vjetore.
Kryeqyteti sllovak i Bratislavës, i cili ka një çmim vjetor të biletës prej 199 €, shënoi 91 pikë.
Studentëve, të moshuarve dhe personave me aftësi të kufizuara u jepet 50% zbritje. Duke reflektuar daljen e tij nga prapa Perdes së Hekurt, vendi ofron udhëtim falas për ish-të burgosurit politikë dhe luftëtarët e rezistencës antikomuniste.
Austria fitoi bronzin në renditjen e vendit kryesisht falë futjes së një “biletë klimatike”, e cila vlen për të gjitha mjetet e transportit publik në të gjithë vendin. Megjithatë, “Greenpeace” u kundërshtua me çmimin prej 3 € në ditë, duke argumentuar se “nuk është i përballueshëm për të gjithë”.
Gjermania prezantoi një biletë prej 49 € në muaj të transportit publik të hënën (1 maj) dhe u vlerësua si “i hap rrugën për biletat klimatike në Evropë”.
“Biletat e klimës”
“Greenpeace” u bën thirrje qeverive evropiane të prezantojnë bileta të lira të transportit publik që mbulojnë të gjitha format e udhëtimit masiv nëpër Evropë për të ulur emetimet e transportit. Kjo do të ndihmojë Evropën, argumentohet, për të përmbushur objektivat e saj klimatike, ndërkohë që forcon lidhjen.
Institucionet e BE-së duhet të ndihmojnë në përgatitjen e një bilete të tillë, me udhëzime nga Komisioni Evropian.
“Qeveritë duhet të prezantojnë ‘bileta klimatike’ të thjeshta dhe të përballueshme për transportin publik, për të ulur faturat e njerëzve dhe për të reduktuar përdorimin e naftës që e çon planetin tonë drejt katastrofës klimatike,” tha Lorelei Limousin, aktiviste e transportit të “Greenpeace” në BE.